Cây xạ đen được biết đến là một trong những loại thảo dược quý trong y học Việt Nam. Lá của chúng có thể được sử dụng riêng lẻ hoặc dùng chung cùng một số loại thảo dược khác. Ngoài tên xạ đen chúng ta có thể dễ dàng bắt gặp chúng ở các vùng khác với tên là cây ung thư. Hãy cùng Huong.vn tìm hiểu xem cây xạ đen có tác dụng gì nhé!
Tìm Hiểu Về Cây Xạ Đen
Cây xạ đen có tên khoa học là Celastrucs hindsii Benth et Hook là một loại cây thuộc họ dây gối. Tùy vào vùng miền mà chúng còn có những tên gọi khác như cây ung thư, cây quả nâu, bách giải, bạch vạn hoa,…Ở Việt Nam loại cây này mọc chủ yếu ở các khu vực miền núi đặc biệt là ở các tỉnh như Hòa Bình, Thanh Hóa và Ninh Bình.
Đặc điểm của xạ đen
Xạ đen là loại cây thân gỗ, thường mọc thành bụi, những cây non có màu xám nhạt và không có lông, còn đối với cây trưởng thành thì có màu xanh nâu và nhiều lông. Sau đây là đặc điểm hình thái của xạ đen:
| Thân | Gỗ, cao 4-10m |
| Lá | Mọc so le, dài 7-12cm, phiến lá hình bầu dục có đầu hơi nhọn, cuống lá ngắn từ 4-6mm |
| Hoa | Màu trắng, 5 cánh và thường mọc thành chùm ở nách hoặc ngọn lá. Chùm hoa dài từ 5-10 cm, cuống hoa dài từ 3-5mm |
| Quả | Quả của chúng có hình trứng và dài khoảng 1cm khi chưa chín có màu xanh và ngả vàng khi chín và tách thành 3 mảnh |
Thành phần dinh dưỡng
- Triterpenoid: Cây xạ đen chứa một số triterpenoid như celastrusone, lupeol và ursolic acid. Những hợp chất này có hoạt tính sinh học và có thể có tác dụng kháng viêm và chống oxy hóa.
- Flavonoid là một nhóm hợp chất chống oxy hóa có trong cây xạ đen. Chúng bao gồm các chất như quercetin, kaempferol và luteolin. Các chất flavonoid có khả năng chống vi khuẩn, chống viêm và bảo vệ tế bào khỏi sự tổn thương oxy hóa.
- Cây xạ đen chứa một số alkaloid như celastrine và celastrin. Các chất này có thể có tác dụng giảm đau và chống vi khuẩn.
- Quả của xạ đen chứa dầu béo, có chứa các axit béo như axit oleic, axit linoleic và axit linolenic. Dầu này có thể có tác dụng dưỡng ẩm và bảo vệ da.
Phân Biệt Xạ Đen Với Các Cây Khác
Có nhiều loại cây gần giống với cây xạ đen gây ra nhiều bối rối và băn khoăn trong việc phân biệt chúng như xạ trắng, xạ vàng, xạ lai,…Tham khảo những thông tin dưới đây để có thể phân biệt được cây xạ đen cùng những cây khác trong họ
Cây xạ đen là loại cây có lá dày và màu tím, thân cây có màu đậm. Lá cây sau khi phơi khô bị nát nhưng không giòn, có mùi thơm nhẹ. Cây xạ vàng cũng có họ hàng với cây xạ đen tuy nhiên chúng có lá mỏng và màu xanh, mép lá không có răng cưa, lá của xạ vàng thường dễ bị nát và giòn, thân cây chuyển sang màu trắng và không có mùi thơm.
Qua đó bạn có thể dẽ dàng nhận biết xạ đen thật để tăng cường sức khoẻ tốt hơn mỗi ngày.
Cây Xạ Đen Có Tác Dụng Gì?
Ức chế tế bào ung thư
Cây xạ đen có tác dụng gì? Không phải ngẫu nhiên mà người ta gọi nó là cây ung thư. Xạ đen chứa một số thành phần hóa học có khả năng ức chế các tế bào ung thư, đặc biệt là đối với ung thư gan và ung thư phổi.
Xạ đen có những hoạt chất điển hình như olyphenol (axit lithospermic và axit lithospermic B, axit rosmarinic, kaempferol 3-rutinoside, rutin); sesquiterpene và triterpene; các nhóm hợp chất khác như axit amin, quinone, flavonoid, tanin,…Những chất này có khả năng ức chế và làm chậm quá trình phát triển và lây lan của những tế bào ung thư đồng thời ức chế khả năng phát triển và hóa lỏng chúng để quá trình tiêu hủy dễ dàng hơn, hạn chế tối đa việc di căn của khối u.
Chống nhiễm khuẩn
Với khả năng chống nhiễm khuẩn, kháng virus và tính hàn, xạ đen còn có tác dụng hỗ trợ chữa trị mụn nhọt, lở loét trên da một cách hiệu quả, giúp giảm tình trạng ngứa và đẩy nhanh quá trình hồi phục vết thương
Trị các bệnh về gan
Những hoạt chất trong cây xạ đen có khả năng kháng virus gây bệnh như viêm gan B, A, C,.. Ngoài ra chúng còn có khả năng ức chế quá trình lipid, xạ đen được dùng nhiều trong việc điều trị các bệnh gan nhiễm mỡ. Ngoài ra chúng còn giúp thuyên giảm các bệnh về viêm gan mãn tính phát triển thành xơ gan.
Điều trị mất ngủ
Những hoạt chất trong xạ đen có tác dụng thanh nhiệt, giải độc và chúng được xem là liều thuốc chữa mất ngủ và suy nhược thần kinh tốt hơn. Bên cạnh đó xạ đen có khả năng làm giảm các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt và đẩy nhanh quá trình vận chuyển máu đến não, phòng ngừa các bệnh về hệ thần kinh và đặc biệt là tai biến mạch máu não
Cách Sử Dụng Xạ Đen Tốt Cho Sức Khỏe
Những bộ phận của cây xạ đen như thân cành lá đều có thể sử dụng được. Chúng có thể được thu hoạch tại mọi thời điểm, tuy nhiên đối với phần thân thì nên lưu ý bởi thân cây già mới có thành phần dược tính cao.
Sau khi thu hái, bạn cần làm sạch sau đó để ráo nước, cắt nhỏ những bộ bận của cây thành đoạn ngắn rồi mang đi sấy hoặc phơi. Khi hoàn tất hãy đóng gói để bảo quản ở nơi thoáng mát và khô ráo để mang ra sử dụng dần.
Liều lượng sử dụng xạ đen tùy thuộc vào bài thuốc và dược liệu bào chế cùng chúng. Tuy nhiên theo các chuyên gia thì mỗi ngày chỉ nên sử dụng 70g xạ đen để đạt những cồn dụng tốt nhất và không gây ra những ảnh hưởng tiêu cực cho sức khỏe.
Mặc dù là loại cây có mức độ lành tính cao, nhưng nếu sử dụng sai cách và lạm dụng thì có thể dẫn đến một số những tác dụng phụ như: đầy bụng, chóng mặt, đi ngoài,..Trong trường hợp đang sử dụng thuốc tây để điều trị bệnh thì nên sử dụng thuốc và xạ đen cách nhau từ 30 phút đến 1 tiếng để tránh những tương tác không mong muốn của thuốc và để đạt được hiệu quả tốt nhất.
Một Số Bài Thuốc Từ Cây Xạ Đen
Rất nhiều người thắc mắc cây xạ đen trị bệnh gì? Dưới đây là những chứng bệnh mà loài cây này có thể chữa được. Tuy nhiên nếu dùng lâu ngày mà không khỏi bệnh thì nên đến bệnh việc để được điều trị.
Thuốc trị bệnh gan
Cần chuẩn bị:
- 50g xạ đen
- 10g mật nhân
- 30g cà gai leo
- 2 lít nước
Cách thực hiện:
- Nấu tất cả nguyên liệu cùng với nước
- Sau khi sôi 15 phút thì tắt bếp
- Lọc lấy phần nước và chia thành nhiều lần uống trong ngày
Thuốc tăng cường sức khỏe
Cần chuẩn bị:
- 70g Xạ đen
- 1.5 lít nước
Cách thực hiện
- Nấu tất cả các nguyên liệu với nước
- Nước sôi giảm nhiệt và để yên trong vòng 20 phút
- Chắt lấy phần nước uống thay nước lọc
Thuốc trị ung thư
Cần chuẩn bị:
- 40g xạ đen
- 30g bạch hoa
- 20g bán chi liên
- 1.5 lít nước
Cách thực hiện:
- Đun các nguyên liệu cùng nước
- Đến khi nước sôi đến lúc còn một nửa nước
- Lọc bã cây và sử dụng
Một Số Lưu Ý Khi Dùng Cây Xạ Đen
Cây xạ đen cũng như các loại thảo dược khác khi sử dụng cần cẩn trọng và tham khảo ý kiến của bác sĩ để tránh những ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe và hạn chế được những tác dụng phụ và tương tác thuốc. Một số lưu ý khi sử dụng cây xạ đen có thể kể đến như:
- Không quá lạm dụng bởi những hoạt chất có trong chúng có thể gây nên các tình trạng tụt huyết áp, hoa mắt, chóng mặt
- Khi sử dụng thuốc hoặc trà có thành phần từ cây xạ đen khi sử dụng cần đúng liều lượng mà phải dùng hết trong ngày
- Bởi những hoạt chất có tác dụng ổn định thần kinh nên trong quá trình sử dụng có thể gây ra một số triệu chứng như buồn ngủ, ngủ gật
- Không sử dụng với bệnh nhân suy thận
- Không tự ý tăng liều lượng hoặc kết hợp cùng các dược liệu khác để tránh gây ra những tác dụng tiêu cực
- Phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú không được sử dụng
- Không dùng xạ đen chung với những đồ uống có cồn
Hi vọng bài viết trên đây có thể giúp bạn giải đáp được thắc mắc cây xạ đen có tác dụng gì đối với cơ thể. Trong quá trình sử dụng nếu có xảy ra những triệu chứng lạ hãy đến ngay trạm y tế hoặc bệnh viện gần nhất để có sự hướng dẫn và can thiệp của bác sĩ.
Về tác giả:
Chúng tôi không kiếm lợi nhuận từ nội dung đăng tải. Các bài viết đều được biên soạn và kiểm duyệt bởi đội ngũ tác giả và biên tập viên của trang sức khỏe và sắc đẹp Hương.Vn – Cửa hàng sức khỏe Hương Việt Nam. Xem thêm về tác giả
