Ung thư da là chứng bệnh phổ biến mà nhiều người mắc phải, có nguy cơ nguy hiểm đến tính mạng con người. Tuy nhiên nếu phát hiện sớm các dấu hiệu ung thư da giai đoạn đầu thì khả năng hết bệnh, sống hơn 5 năm là 90%. Và Huong.vn sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết về chứng bệnh này.
Tổng quan về bệnh ung thư da
Ung thư da là gì?
Ung thư da là chứng bệnh liên quan đến sự xáo trộn bất thường của các tế bào trên da. Theo như nhận định của các chuyên gia thì cho đến hiện tại, ung thư da có 3 loại chính:
- Ung thư biểu mô tế bào đáy
- Ung thư biểu mô tế bào vảy
- Ung thư các tuyến phụ thuộc da
Mỗi loại có một dấu hiệu nhận diện đặc trưng, tuy nhiên ung thư da giai đoạn đầu thường có một số đặc điểm chung như ngứa, đau rát, xuất hiện các vết loét lâu lành,…Bất kỳ đối tượng nào cũng đều có nguy cơ mắc ung thư da. Cụ thể là người già, trẻ nhỏ, nam giới và nữ giới,đặc biệt là những người tiếp xúc thường xuyên với ánh nắng mặt trời.
Các giai đoạn của bệnh
Theo thông tin từ bào điện tử VTV.VN, chuyên mục đời sống, xuất bản ngày 31/7/2023:
Nghiên cứu chỉ ra rằng gần một nửa số đàn ông da đen được chẩn đoán khi bệnh đã ở giai đoạn nặng, trong khi con số này ở đàn ông da trắng chỉ là khoảng 20%. Khi được phát hiện sớm, ở giai đoạn I hoặc II, khối u ác tính có thể được phẫu thuật cắt bỏ vì ung thư chưa lan đến các hạch bạch huyết hoặc các cơ quan khác của cơ thể. Khi bệnh đã phát triển đến giai đoạn sau, người bệnh cần được chữa bằng liệu pháp miễn dịch hoặc hóa trị, tuy nhiên nó cũng làm giảm cơ hội sống sót.
Tỉ lể khỏi bệnh còn tuỳ thuộc vào từng giai đoạn. Tỉ lệ chữa khỏi thành công ung thư trên da sẽ ở mức giai đoạn 1, càng về cuối giai đoạn 4 tỉ lệ thành công rất ít.
| Giai đoạn 1 | Hình thành tế bào ung thư da |
| Giai đoạn 2 | Tế bào ung thư lan rộng ra các khu vực khác |
| Giai đoạn 3 | Kích thước các tế bào ung thư lớn hơn 2cm |
| Giai đoạn 4 | Tế bào ung thư đã hoàn toàn lây lan sang các vùng khác và kích thước cũng lớn hơn |
Nguyên nhân gây ung thư da
Ngoài nguyên nhân chính là do ánh nắng mặt trời thì ung thư vùng da cũng chịu sự tác động của nhiều yếu tố.
Tác động của tia UV
Ánh nắng mặt trời chính là một trong những khắc tinh của da, tốc độ xuyên thấu của tia UV cực kì mạnh, dù được bảo hệ chặt chẽ thì cũng không thể ngăn chặn tình trạng da hoàn toàn mà chỉ có thể giảm mức độ thương tổn.
Ung thư da do tác động của tia cực tím xảy ra khi tiếp xúc lâu ngày dưới ánh nắng và bị tia tử ngoại xuyên thấu.
Hoá chất độc hại
Chất độc gây hại tồn tại ở mọi nơi khiến chúng ta khó phát hiện và phòng ngừa được. Phần lớn, độc tố dễ dàng tiếp xúc với da nhất là ở trong các sản phẩm làm đẹp, thậm chí là tồn tại trong ngành y tế. Làm đẹp là nhu cầu thiết yếu nhưng cần chú ý cẩn thận và xem xét các thành phần, cũng như kiểm tra trước tác dụng phụ của sản phẩm.
Do di truyền
Di truyền từ bố mẹ hoặc người thân trong gia đình cũng là nguyên nhân ung thư da khá phổ biến, thường có một số hội chứng di truyền sau đây:
| Hội chứng Gardner | Di truyền tổn thương ở nang dưới da và u nang bì |
| Tế bào đáy dạng nơ-vi | Đến từ sự đột biến trội của nhiễm thể |
| Xơ da nhiễm sắc | Xuất hiện tình trạng bong tróc và viêm da toàn thân |
| Hội chứng Torres | Di truyền đối với những bệnh nhân xơ khô da nhiều ổ |
Tiền sử có bệnh về da
Sự hư hại và thương tổn của các tế bào da trước đó do các bệnh ngoài da thông thường là nền tảng chuyển biến thành hội chứng ung thư da sau này. Cụ thể:
| Nám, tàn nhang | Chủ yếu là do ánh nắng gây ra, phá vỡ lớp màng bảo vệ của da và kích thích các hắc sắc tố melanin sinh trưởng ngày càng nhiều hơn |
| Viêm da mạn tính | Vi khuẩn, tai nạn, tác động mạnh lên da sinh ra các vết thương bị lở loét nằm sâu bên dưới da. Những vùng này có tỉ lệ bị ung thư sớm nhất và lan rộng ra cac khu vực lân cận |
| Nhiễm trùng da | Sự tấn công của virus HPV liên quan trực tiếp đến những dấu hiệu ung thư da |
| Suy giảm miễn dịch | Hệ miễn dịch càng yếu, da càng dễ bị tổn thương, đặc biệt là sự suy giảm miễn dịch từ HIV/AIDS làm đối tượng đó có tỷ lệ mắc ung thư da cao gấp 10 lần người bình thường. |
| Bị bệnh Bowen | Dấu hiệu nhận biết của bệnh là các vết ban đỏ có vảy thường phổ biến ở người già. Càng về sau, khi chúng không được điều trị thì sẽ chuyển biến thành ung thư trên các lớp biểu bì da |
Các dấu hiệu ung thư da giai đoạn đầu nên biết
Da là bộ phận lớn nhất trên cơ thể, chúng tạo thành lớp màng bao bọc và bảo vệ toàn thân ở bên ngoài. Do đó, khi xuất hiện những triệu chứng bất thường thì con người rất dễ phát hiện ra. Dưới đây là các dấu hiệu ung thư da giai đoạn đầu phổ biến và ta không được chủ quan nếu không muốn lớp màng bảo vệ tự nhiên này bị hư hại.
Da thô ráp, sần sùi có nhiều lớp vảy
Đóng vảy là hiện tượng bình thường đối với những vết trầy xước, vết thương hở đã lành trên da. Thế nhưng nếu bạn phát hiện chúng nằm ở các vị trí như mặt, đầu và hai tay và từ màu nâu chuyển sang hồng thì nên cẩn thận. Bởi lẽ đó là dấu hiệu ung thư da giai đoạn đầu.
Xuất hiện nốt u tròn
Nốt u trên da thì có rất nhiều, đó có thể là mụn, bẩm sinh đã có, tuy nhiên nốt u do tổn thương bởi bệnh ung thư là:
- Kích thước tròn như hạt ngọc, mềm
- U trong mờ và hơi bóng
- Vẻ ngoài có thể bị nhầm lẫn là mụn nhưng ở giữa không có nhân bên trong
Da mẩn đỏ
Có những đốm da màu đỏ, cứng, xỉn màu mà không phải do bị thương mà chính là những dấu hiệu ung thư da giai đoạn đầu. Vết đỏ này không ở một chỗ mà nó sẽ dần lan rộng ra xung quanh vớ biểu hiện là lõm vùng giữa. Dù thoa thuốc hay để qua một thời gian dài thì vết thương này cũng không lành lại được mà dần xuất hiện các nốt chứa mủ như mụn.
Da có nhiều nốt ruồi
Có 3 trường hợp nốt ruồi được cho là không bình thường và mọi người cần phải đi thăm khám ngay lập tức:
- Quanh nốt ruồi có các đốm nâu với một vài đốm sẫm màu
- Nốt ruồi có màu đen bình thường bỗng dưng chuyển màu thành màu nâu, khi chạm vào nốt ruồi sẽ chảy máu
- Đường kính nốt ruồi lớn hơn 0,5 cm
- Nốt ruồi ngày càng lan rộng và phát triển không ngừng nghỉ
Xuất hiện đốm viền có màu bất thường
Khi lớp da bị ảnh hưởng, một số đốm tối màu đột ngột xuất hiện với màu xanh, trắng khác thường. Bên cạnh đó khi chạm vào lại gây ra cảm giác đau đớn bất thường. Hầu như triệu chứng này không hiện ra trên da mặt mà xuất hiện ở xung quanh âm dạo, hậu môn, lòng bàn chân, lòng bàn tay và ở các đốt ngón tay chân.
Nổi cục mụn cứng và màu vàng
Không giống như các nốt mụn đầu đen, mụn trứng cá hay mụn cám thông thường. Các nốt mụn bắt nguồn từ ung thư da thường hiếm gặp, chỉ một vài đối tượng là xuất hiện. Chúng có màu vàng, sờ vào trông rất cứng, đây được gọi là ung thư da tuyến bã nhờn. Vị trí các nốt mụn sẽ không cố định, thường thì trên cổ, thân mình, vùng kín và đầu.
Mọc u nhỏ màu đỏ tươi
Đối tượng hay nổi u dạng này gồm:
- Người có hệ miễn dịch yếu
- Đối tượng thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời
- Đã có vết thương trên da trước đó
Đặc điểm của các cục u:
- Đa dạng màu đỏ, xanh hoặc tím
- Vẻ ngoài khá giống mụn nhọt
- Chính giữa mụn không có nhân bên trong
Một số dấu hiệu khác
- Xuất hiện các đốm da lở loét, rớm máu
- Hình thành các ổ dày sừng có loét trên da
- Các sẹo cũ nổi lên các u
Một số bệnh ung thư da phổ biến
Ung thư da tế bào đáy
Hầu hết các đối tượng bị bệnh ung thư da đều bị dạng này, nó chiếm đến 55 %. Tốc độ phát triển của bệnh khá chậm, được coi là lành tính nhất trong các dạng ung thư da. Hầu như bệnh không di căn hoặc làm tổn thương các bộ phận lân cận. Chúng tập trung chủ yếu ở trên mặt, đặc biệt là 2 bên má, thái dương và mũi.
Biểu hiện của bệnh ở nhiều dạng khác nhau:
- Dạng nốt: Các nốt to, màu trắng.
- Dạng sẹo phẳng: Xuất phát từ trung tâm của các vết thương
- Dạng loét: Dấu hiệu là các vết lở loét, tốc độ lan rộng của các vết lở rất nhanh
- Dạng có màu sắc: Chủ yếu là các nốt u có màu sắc không giống bình thường
- Dạng xơ cứng bì: Thương tổn thâm nhiễm không xác định được ranh giới
Ung thư da dạng tế bào vảy
Xếp sau ung thư tế bào đáy, ung thư tế bào vảy chiếm 25 % trường hợp người nhiễm bệnh. Bệnh hình thành dựa trên các lớp tế bào vảy, chủ yếu là ở các nền sẹo cũ, sẹo bỏng và vùng da tiếp xúc nhiều với ánh nắng mặt trời như mặt, mu bàn tay.
Tuy được gọi chung là biến chứng của ung thư da nhưng loại này lại có một số dạng đặc trưng dễ nhận thấy sau đây:
- Tổn thương tiền ung thư: Vết thương không gồ ghề hay sần sùi, kích thước khá nhỏ dưới 1 cm
- Ung thư da Bowen: Được gọi là ung thư da tế bào vảy tại chỗ, vết thương của chúng có ranh giới rõ ràng, lớp da màu đỏ và khá sần sùi, tốc độ tiến triển của bệnh khá chậm
- Ung thư tế bào vảy xâm nhập: Xuất phát dựa trên nền da lở loét, bệnh Bowen nên có đặc điểm là sần sùi,loét và thâm nhiễm. Thậm chí là có nhiều mùi hôi khó chịu khi u lở loét nghiêm trọng hơn
- Ung thư di căn hạch: Tình trạng di căn thường ở giai đoạn nặng của bệnh và cần được điều trị sớm. Sự di căn này khiến hạch to, dính thành đám hoặc mọc riêng lẻ. Tình trạng di căn chỉ xuất hiện ở các bệnh ác tính, chúng theo đường máu và tác động lên các bộ phận khác như gan, não, phổi, xương
- Ung thư da tế bào vảy không điển hình: Mức độ ác tính của dạng này rất thấp không sánh bằng ung thư di căn hạch. Ở những vết sẹo bị xơ hoá lâu ngày chính là môi trường hình thành của nó. Bệnh tiến triển khá chậm, giường như độc lập và chỉ phát triển tại chỗ
Ung thư tuyến da
Tuyến mồ hôi, tuyến bã là những yếu tố hình thành ung thư tuyến da với tỷ lệ mắc bệnh là 10%. Chủ yếu hình thành ở các tuyến dưới da nên chúng đẩy các lớp da lên cao với các vùng da ở đầu, mông, nách gây nhầm lẫn với ung thư mềm. Mức độ nguy hiểm của dạng ung thư này cũng khá nghiêm trọng, chúng tiến triển rất nhanh thậm chí là di căn hạch.
Cách điều trị và phòng ngừa ung thư da
Ung thư da là chứng bệnh cứng đầu hiện chưa có thuốc điều trị tận gốc. Tuy nhiên nếu bạn sớm phát hiện các dấu hiệu ung thư da giai đoạn đầu ở trên sẽ giúp kéo dài thời gian tuổi thọ. Trong y học, có 4 cách để điều trị ung thư:
- Phẫu thuật loại bỏ vùng da bị ung thư và sau đó tiến hành xạ trị
- Dùng liệu pháp hoá trị bằng hoá chất để ức chế sự phát triển của các tế bào ung thư bằng con đường uống hoặc bôi
- Sử dụng ánh sáng laser và thuốc uống
- Chiếu vào các khối u bằng chùm tia năng lượng cao
- Nâng cao hệ thống miễn dịch của cơ thể để có sức chống bệnh
Ngoài các cách điều trị trên thì người bệnh cũng cần có cách phòng ngừa để bảo vệ sức khoẻ:
- Tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời vào các giờ cao điểm
- Bôi kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên
- Che chắn cẩn thận khi đi ra ngoài
- Thăm khám sức khoẻ theo định kì
Lớp da cực kì quan trọng, chúng giữ nhiệm vụ bảo vệ sức khoẻ và quyết định khá nhiều về tính thẩm mỹ của cơ thể. Do đó hãy luôn chăm sóc da, hạn chế dùng các mỹ phẩm làm đẹp mà chứa nhiều hoạt chất độc hại. Bên cạnh đó không quên cân bằng chế độ ăn uống đầy đủ dưỡng chất, kết hợp với việc luyện tập thể dục thể thao để tăng cường sức đề kháng. Phát hiện sớm và ngăn chặn những dấu hiệu ung thư da giai đoạn đầu là điều cần thiết để tránh căn bệnh ung thư nguy hiểm.
Về tác giả:
Chúng tôi không kiếm lợi nhuận từ nội dung đăng tải. Các bài viết đều được biên soạn và kiểm duyệt bởi đội ngũ tác giả và biên tập viên của trang sức khỏe và sắc đẹp Hương.Vn – Cửa hàng sức khỏe Hương Việt Nam. Xem thêm về tác giả
