Ai cũng biết đến đu đủ là loại trái cây giàu dinh dưỡng nhưng mọi người lại vô tình bỏ quên đi công hiệu của một bộ phận khác chính là hoa đu đủ. Trong đó hoa đu đủ đực là loại hoa được đánh giá cao về mặt y học, mang đến sự thay đổi rõ rệt về sức khỏe. Tuy có vị đắng nhưng lại được chế biến thành nhiều món ăn thơm ngon có lợi cho cơ thể. Cùng Huong.vn tìm hiểu kĩ hơn về cách chế biến hoa đu đủ đực nhé!
Tổng quan về hoa đu đủ đực
Đặc điểm của cây đu đủ đực
Đu đủ là loài cây ăn trái được trồng nhiều ở nước ta, có tên khoa học là Carica papaya L. Có cả cây cái, cây đực và cây lưỡng tính nên được xếp vào nhóm thực vật đa tính.
Cây đu đủ đực thuộc dạng thân thảo, vỏ xù xì, chỉ có 1 ngọn duy nhất và đây là nơi tập trung của lá. Lá đu đủ mọc so le với nhau, bên trong rỗng, chia làm nhiều phiến, mép lá có khía cạnh. Trong đó hoa đu đủ mọc quanh năm, xen lẫn màu trắng, màu xanh và màu vàng.
Phân bố
Nguồn gốc chính của cây đu đủ là ở Mexico, sau đó lan rộng ra khu vực Trung Mỹ, Châu Á, Châu Phi. Ngày nay, loại cây này có mặt ở hầu hết các vùng thuộc kiểu khí hậu nhiệt đới như Việt Nam, Philipin, Ấn Độ. Tại nước ta vì cây cái ho nhiều quả nên số lượng cây đu đủ đực không nhiều, chủ yếu được trồng ở miền núi phía Bắc như Yên Bái, Lạng Sơn, Sơn La,…
Bộ phận sử dụng
Không chỉ trái mà lá và bông đều có các tác dụng riêng và được sử dụng như một phương thuốc trị bệnh. Trong đó, hoa chứa nhiều giá trị dinh dưỡng hơn. Hoa đu đủ đực là loại hoa được lấy từ cây đu đủ đực. Hoa màu trắng, nhuỵ vàng, có 5 cánh, cuống dài, vị đắng nhưng lại có mùi thơm đặc trưng. Đây được coi là nguyên liệu để chế biến thành món ăn và làm thuốc chữa ung thư, tiểu đường, sỏi thận.
Vì hoa nở quanh năm nên được thu hái thường xuyên. Tuy nhiên thời điểm tốt nhất để thu hoạch là từ tháng 5 – tháng 10 và cánh hoa sẽ tươi hơn vào lúc sáng sớm. Sau khi thu hoạch, hoa đu đủ sẽ được rửa sạch, sau đó đem phơi khô để bảo quản. Chú ý chỉ nên dùng gió để sấy khô hoặc sử dụng ánh nắng yếu, vì nắng quá to sẽ khiến cánh hoa mất chất và bị vỡ nát. Nhằm tránh ẩm mốc nguyên liệu thì hãy cho vào trong túi nilon hoặc hũ đậy có nắp kín.
Trong đó vì hoa đu đủ cái và đực sẽ có vẻ ngoài khá giống nhau nên chú ý cẩn thận hơn.
Thành phần dinh dưỡng
Theo tài liệu nghiên cứu bên trong hoa đu đủ thuộc giống đực có rất nhiều hợp chất có lợi. Cụ thể là chất đạm, chất xơ, chất béo, axit gallic, beta cartotene, phenol, canxi, vitamin và các khoáng chất khác.
Đặc biệt có sự tham gia của isothiocyanates – hợp chất chống ung thư cực hữu hiệu. Đồng thời ancaloit và flavonoid sẽ ngăn cản các gốc tế bào tự do, mang tác dụng kháng viêm, kháng u và chống virus gây hại.
Tác dụng của hoa đu đủ đực
Bông đu đủ đực mặc dù có vị đắng nhưng lại chứa nhiều thành phần dinh dưỡng có giá trị cao. Ngày nay các công thức nấu ăn thường xuyên dùng hoa đu đủ làm nguyên liệu tạo thành món ăn đầy dinh dưỡng.
Nếu dùng trong thời gian dài, cơ thể sẽ cảm nhận được sự thay đổi lớn. Và điều này các bạn sẽ cảm nhận được rõ hơn qua các tác dụng dưới đây.
Kiểm soát đường huyết
Lợi ích quan trọng được nhắc đến nhiều nhất của bông đu đủ đực chính là khả năng điều trị bệnh tiểu đường. Theo đó, cơ thể sẽ hấp thụ dưỡng chất và sản sinh ra insulin. Insulin càng nhiều sẽ cải thiện được nồng độ đường trong máu.
Trị rối loạn đường tiêu hóa
Những đối tượng hay táo bón, tiêu chảy, đau bụng thì nên uống nước hoa đu đủ. Hàm lượng các loại vitamin có trong loài hoa này sẽ tăng cường sự trao đổi chất. Cơ chế này sẽ trung hòa các axit dư thừa trong dạ dày.
Cải thiện bệnh đường hô hấp
Một tác dụng khác của hoa đu đủ thuộc giống đực chính là khả năng dọn sạch bệnh ở đường hô hấp. Nhờ hàm lượng chất kháng viêm dồi dào kết hợp với acid gallic và phenol cải thiện tình trạng ho có đờm, khản tiếng, đau rát họng,…Đây cũng là lý do mà các bài thuốc trong dân gian thường dùng bông đu đủ đực để trị ho ở trẻ.
Trị ung thư
Không thể thay thế thuốc chữa bệnh kê đơn nhưng bông đu đủ sẽ hỗ trợ điều trị bệnh ung thư một cách tốt nhất. Các chuyên gia chứng nhận beta carotene và các chất chống oxy hóa sẽ ức chế được các tế bào gây ung thư.
Chống đột quỵ
Beta carotene trong hoa đu đủ có tác dụng bổ máu, thông qua đó điều hòa tim mạch giúp tim khỏe mạnh. Để tránh triệu chứng đột quỵ xảy ra, ngoài việc ăn uống thì bệnh nhân phải quan tâm đến chế độ luyện tập. Luyện tập thể thao thường xuyên để thải độc tố, tăng cường hệ miễn dịch và sức đề kháng cho cơ thể.
Giảm cân
Hoa đu đủ đực giảm cân bằng việc làm mất đi cảm giác thèm ăn, kiềm chế cơn đói và ngăn chặn việc nạp calo vào cơ thể. Tuy nhiên việc cân bằng vóc dáng bằng duy nhất hoa đu đủ không phải là phương án tốt. Do đó hãy lên một kế hoạch cụ thể cho chế độ ăn uống khoa học, hợp lý.
Cách chế biến hoa đu đủ đực tại nhà
Hoa đu đủ đực được dùng ở cả 2 dạng khô và tươi. Có lẽ mùi vị của loài hoa đã được sấy khô không bằng hoa tươi nhưng chắc chắn sẽ giữ được trọn vẹn dưỡng chất nếu đem sao vàng trước khi dùng. Một số món ăn từ bông đu đủ được đánh giá là nhiều dinh dưỡng như trà đu đủ, hoa đu đủ ngâm rượu, ngâm mật ong, xào thịt, nấu canh,…
Trà hoa đu đủ
Trà bông đu đủ có vị đắng nhẹ tự nhiên, không thích hợp cho người không ăn đắng được. Hãy chuẩn bị 10g hoa đu đủ tươi và mang đi rửa sạch. Cho vào ấm pha trà chuyên dụng và đổ ngập nước. Hãm khoảng 15 phút là có thể uống.
Xào chay bông đu đủ
Cách sử dụng hoa đu đủ đực thành món ăn đã không quá xa lạ. Dưới đây là công thức làm món xào từ hoa đu đủ mà bạn nên biết.
Nguyên liệu:
- Bông đu đủ đực
- Lá đu đủ
- Quả cà dại
- Hành tăm
Cách làm:
- Rửa sạch tất cả nguyên liệu
- Dùng dao thái nhỏ hoa đu đủ, cà thì cắt thành miếng nhỏ vừa ăn
- Cho dầu vào chảo và bỏ hành vào để phi lấy mùi thơm
- Đổ hết nguyên liệu lên chảo và tiến hành đảo đều
- Đến khi thấy chín thì nêm nếm gia vị vừa miệng và sử dụng
Hoa đu đủ xào với tỏi
Thay vì dùng hành thì tỏi cũng là nguyên liệu làm tăng mùi thơm và tạo ra hương vị hấp dẫn. Trước tiên thì cần chuẩn bị hoa đu đủ tươi, tỏi và gia vị nêm nếm. Ngâm hoa trong nước muối rồi vớt ra để ráo. Để giảm bớt vị đắng thì nên luộc sơ hoa 1 lần, khi hoa mềm thì mang đi vò nát. Tốt nhất là nên tẩm ướp gia vị và hạt tiêu rừng để nguyên liệu thấm tốt hơn. Bước cuối cùng sẽ phi tỏi và bỏ tất cả vào xào.
Ngoài ra bạn có thể làm món xương bò hầm đu đủ để đa dạng thêm thực đơn ăn uống mỗi ngày.
Các bài thuốc chữa bệnh từ bông đu đủ
Hoa đu đủ được giới Đông y ca tụng là bài thuốc dân gian hiếm có chữa nhiều bệnh vô cùng hữu hiệu. Dưới đây là một số bài thuốc được tổng hợp mà bạn nên biết:
Thuốc chữa ho | Rửa sạch cây rẻ quạt, mạch môn đông, tần dày lá, bông đu đủ đực. Sau đó hấp với đường phèn và làm thành viên ngậm để uống mỗi ngày 3 lần |
Thuốc trị ung thư | Sắc thuốc hoa đu đủ khô và chia làm 3 lần để uống mỗi ngày |
Thuốc trị sỏi thận | Sắc bông đu đủ đực khô với 5 bát nước chia làm 2 lần uống sau khi ăn. Dùng liên tục trong vòng 10 ngày |
Bài thuốc chữa bệnh dạ dày | Ngâm bông đu đủ với rượu trắng và ủ đủ 1 tháng. Dùng mỗi ngày 2 lần để nhanh thấy được kết quả |
Thuốc trị bệnh tiểu đường | Trộn chung hoa đu đủ tươi với mật ong. Mang đi hấp cách thuỷ rồi dằm nát ra để ăn |
Thuốc chữa bệnh viêm đường tiết niệu | Sắc thuốc bông đu đủ đực, hắc đại đậu, lá bạc thau và diêm tiêu |
Một số chú ý khi dùng hoa đu đủ đực
Bông đu đủ đực có thể làm thuốc chữa bệnh nhưng cũng có thể biến thành độc dược nếu như bạn vô tình dùng sai cách. Một số hậu quả mà con người có thể gánh phải khi dùng sai cách là:
- Tăng nguy cơ sẩy thai
- Tăng lượng sắc tố trong máu và làm vàng da
- Gây ngộ độc thực phẩm
- Nguy cơ tử vong cao
Để tránh những tác dụng phụ này thì chúng ta cần biết được ai không nên dùng hoa đu đủ và nắm vững một số điều sau đây:
- Không dùng bông đu đủ đực cho phụ nữ đang mang thai hoặc cho con bú, trẻ em dưới 3 tuổi, người có cơ thể lạnh và cuối cùng là có tiền sử dị ứng phấn hoa
- Tránh lạm dụng quá nhiều
- Không dùng chung với đậu xanh, cà pháo, bia rượu, măng chua, thuốc lá,…
- Uống thật nhiều nước lọc trong quá trình sử dụng
- Ngừng sử dụng khi xuất hiện tình trạng dị ứng, mẩn đỏ
Tóm lại, hoa đu đủ đực là một nguyên liệu giàu dinh dưỡng, xứng đáng là sự lựa chọn tuyệt vời để bổ sung vào chế độ ăn uống hàng ngày. Hy vọng với bài viết này, các bạn sẽ có thêm một kiến thức về các cách chế biến hoa đu đủ đực bổ sung dưỡng chất cho cơ thể.
Về tác giả:
Chúng tôi không kiếm lợi nhuận từ nội dung đăng tải. Các bài viết đều được biên soạn và kiểm duyệt bởi đội ngũ tác giả và biên tập viên của trang sức khỏe và sắc đẹp Hương.Vn – Cửa hàng sức khỏe Hương Việt Nam. Xem thêm về tác giả