Trong những năm gần đây, số người bị bệnh tiểu đường không ngừng gia tăng và nhiều người gặp phải biến chứng nặng nề. Tuy nhiên, một chế độ ăn cung cấp đủ lượng và chất dinh dưỡng có thể giúp cân bằng lượng đường trong máu cho người bệnh. Vậy bệnh tiểu đường kiêng ăn gì? Huong.vn sẽ giúp bạn giải đáp thắc mắc qua bài viết dưới đây.
Một số điều cần biết về bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường là gì?
Bệnh tiểu đường là một tình trạng rối loạn chuyển hóa đồng nhất được xác định bởi tình trạng tăng đường huyết do khiếm khuyết về tiết insulin, về tác động của insulin hoặc cả hai. Tăng glucose lâu dài gây rối loạn chuyển hóa carbohydrate…. gây hại ở nhiều cơ quan khác nhau. Đặc biệt là ở tim và mạch máu, thận, mắt và dây thần kinh.
Nguyên nhân gây nên bệnh tiểu đường
Bệnh tiểu đường có thể được phân thành 3 loại dựa trên nguyên nhân:
Bệnh tiểu đường loại 1
Là do các tế bào beta của đảo nhỏ bị phá hủy, khiến chúng mất khả năng sản xuất insulin. Nếu không có insulin, glucose không thể đi vào tế bào và bị giữ lại trong máu, dẫn đến lượng đường trong máu cao và mắc bệnh tiểu đường.
Bệnh tiểu đường loại 2
Là do tuyến tụy hoạt động kém hiệu quả, không tạo ra đủ insulin hoặc do insulin không hoạt động bình thường, dẫn đến tình trạng kháng insulin, làm tăng lượng đường trong máu và dẫn đến bệnh tiểu đường.
Bệnh tiểu đường thai kỳ
Lúc này, nhau thai tiết ra nhiều loại hormone để thúc đẩy sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, chúng có thể làm suy giảm khả năng tạo ra hoặc sử dụng insulin của cơ thể người mẹ (kháng insulin). Kết quả là, để duy trì lượng đường trong máu ổn định, tuyến tụy của người mẹ sẽ sản xuất lượng insulin nhiều gấp 3 lần bình thường. Nếu cơ quan này không sản xuất insulin thì lượng glucose (đường) trong máu cao sẽ dẫn đến bệnh tiểu đường thai kỳ.
Dấu hiệu bệnh tiểu đường
Để giúp bệnh nhân phát hiện và điều trị kịp thời. Sau đây, Huong.vn sẽ chỉ ra một số dấu hiệu thường gặp để người bệnh dễ dàng nhận biết:
Dấu hiệu | Biểu hiện |
Uống nhiều nước | Người bệnh luôn thấy khát nước hơn bình thường. |
Thể lực yếu | Do thiếu insulin nên lượng glucose lưu thông trong cơ thể không được chuyển hóa thành năng lượng. |
Bị sút cân | Do nồng độ glucose cao nên không thể chuyển hoá năng lượng, do đó chất béo sẽ là nguồn năng lượng thay thế. |
Đi tiểu nhiều | Đi tiểu thường xuyên là tiểu nhiều hơn bình thường. |
Thị lực giảm | Bệnh tiểu đường làm tổn thương mạch máu võng mạc. |
Viêm nướu | Hệ thống miễn dịch suy giảm khiến bạn khó chống lại vi khuẩn. |
Vết thương khó lành | Hệ miễn dịch suy yếu, mạch máu bị tổn thương, tắc mạch và hoại tử nội tạng. |
Tê cứng tay chân | Do tổn thương thần kinh nên gây ra cảm giác tê cứng. |
Bệnh tiểu đường kiêng ăn gì?
Gạo
Gạo trắng được coi là “món ăn quốc gia” của một số nước châu Á, trong đó có Việt Nam. Một nghiên cứu mới cho thấy ăn gạo trắng thường xuyên sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường khoảng 27%.
Do gạo trắng có nhiều tinh bột, có thể làm tăng lượng đường trong máu. Bạn nên sử dụng gạo lứt để thay thế cho gạo trắng vì nó chứa nhiều chất xơ và ít đường hơn.
Chuối
Tuy đây là loại trái cây thơm ngon, bổ dưỡng nhưng lại không tốt cho bệnh nhân tiểu đường do hàm lượng đường trong chuối cao. Thay vào đó, hãy chọn các loại trái cây khác như cam, quýt, bưởi… để bổ sung các vitamin quan trọng và cân bằng lượng đường trong máu.
Bánh mỳ
Carbohydrate và tinh bột trong bánh mì sẽ bị phân hủy và di chuyển nhanh chóng qua đường tiêu hóa, khiến tốc độ trao đổi chất trong máu tăng nhanh. Hơn nữa, kiểu ăn kiêng này cản trở sự hấp thụ khoáng chất và chất dinh dưỡng từ các thực phẩm khác, chẳng hạn như sắt, kẽm…
Sữa tươi có đường
Bệnh nhân tiểu đường nên tránh sữa tươi có đường và sữa có chất béo vì cả hai đều khiến lượng đường trong máu tăng cao.
Tuy nhiên, bạn có thể sử dụng sữa tươi không đường để thay thế với tần suất uống vừa phải vì nó cung cấp nhiều axit amin, vitamin và chất dinh dưỡng cần thiết cho hệ tiêu hóa.
Đồ ngọt
Những người thích đồ ngọt có thể sẽ rất buồn khi biết rằng họ phải tránh những bữa ăn như bánh ngọt, kẹo, nước ngọt có ga… vì chúng chứa rất nhiều đường trong quá trình chế biến, sản xuất.
Do đó những sản phẩm này chính là khắc tinh của cơ thể vì chúng gây ra lượng đường trong máu cao đến mức nguy hiểm.
Thực phẩm giàu chất béo
Chế độ ăn nhiều cholesterol và chất béo bão hòa, chẳng hạn như mỡ và nội tạng động vật, bơ và pho mát, có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tiểu đường bên cạnh chế độ ăn nhiều đường.
Mật ong
Mặc dù mật ong được coi là loại “xi-rô” nguyên chất – món quà tuyệt vời từ thiên nhiên vì những lợi ích sức khỏe nhưng lại không phù hợp với người bệnh tiểu đường. Mật ong chứa nhiều đường, làm trầm trọng thêm các triệu chứng và hậu quả của bệnh tiểu đường.
Khoai tây
Glycemic index là một thành phần quan trọng của khoai tây. Nó có khả năng làm tăng nhanh lượng đường trong máu và nếu tiêu thụ với số lượng lớn trong thời gian dài, nó sẽ giết chết các tế bào tuyến tụy. Như chúng ta đã biết, tuyến tụy chịu trách nhiệm sản xuất hormone insulin, hormone cần thiết cho quá trình chuyển hóa glucose trong máu. Kết quả là, nếu chức năng của tuyến tụy bị cản trở, bệnh nhân tiểu đường sẽ gặp phải một loạt các triệu chứng và vấn đề nghiêm trọng.
Trái cây sấy khô
Mặc dù món ăn này có nhiều chất dinh dưỡng và chất xơ nhưng không phù hợp với bệnh nhân tiểu đường vì hàm lượng nước trong trái cây bị mất khi sấy khô và lượng đường thì cô đặc lại. Do đó khi sử dụng nó sẽ khiến lượng đường trong máu tăng lên.
Thức ăn nhanh
Nhiều người thích đồ ăn nhanh vì hương vị tuyệt vời và dễ chế biến. Tuy nhiên, chúng chứa nhiều chất béo bão hòa cũng như chất bảo quản độc hại, làm tăng căng thẳng cho tế bào và có thể nhanh chóng dẫn đến thiếu hụt insulin.
Người bị tiểu đường nên ăn gì?
Bên cạnh việc tìm hiểu bệnh tiểu đường kiêng ăn gì? Bệnh nhân tiểu đường cũng nên tham khảo một số thực phẩm sau để bổ sung vào chế độ ăn của mình nhé!
Trứng
Khi nói đến thực đơn dành cho người tiểu đường, trứng là thứ không thể thiếu. Vì một quả trứng chỉ chứa khoảng 0,5 gam carbohydrate nên khó có khả năng khiến lượng đường trong máu tăng cao.
Mặc dù trứng có mức cholesterol cao khoảng 186 mg nhưng nhiều bác sĩ khuyên bệnh nhân tiểu đường nên tăng lượng cholesterol nạp vào thêm 200 mg mỗi ngày. Do đó, nó sẽ ít ảnh hưởng đến lượng đường trong máu của bệnh nhân.
Về liều lượng, người bệnh tiểu đường chỉ nên ăn khoảng ba lần mỗi tuần và mỗi ngày một quả.
Các loại rau xanh
Các loại rau xanh như cải rổ, cải xoăn, rau bina và các loại khác đều có lợi cho bệnh nhân tiểu đường. Vì chúng có hàm lượng chất xơ cao, ít calo và chỉ số đường huyết (Gl) thấp nên chúng không làm tăng lượng đường trong máu. Hơn nữa, rau xanh còn cung cấp hàm lượng vitamin và khoáng chất cao theo yêu cầu của cơ thể, không chỉ làm giảm viêm nhiễm mà còn giúp kiểm soát lượng đường trong máu.
Hạt chia
Hạt chia cũng là một thực phẩm có lợi cho bệnh nhân tiểu đường. Bởi nó rất giàu chất chống oxy hóa và axit béo omega-3. Chúng cũng chứa nhiều protein và chất xơ từ thực vật, hỗ trợ kiểm soát bệnh tiểu đường loại 2.
Không phải ai cũng biết rằng sử dụng hạt chia khiến chúng ta cảm thấy no lâu hơn, từ đó loại bỏ cơn đói. Nếu sử dụng hạt chia hàng ngày, bạn có thể giảm thiểu lượng calo nạp vào trong mỗi bữa ăn, điều này rất lý tưởng cho những người thừa cân và muốn giảm cân.
Dầu ô liu
Dầu ô liu nguyên chất có thể giúp điều trị bệnh tiểu đường. Bởi loại dầu này có chứa axit oleic, một loại lipid không bão hòa đơn giúp cải thiện chất béo trung tính và cholesterol tốt HDL, lý tưởng cho những người mắc bệnh tiểu đường loại 2.
Một số điều cần lưu ý
Sai lầm trong chế độ dinh dưỡng
“Bệnh tiểu đường không nên ăn gì?”-là vấn đề được người bệnh quan tâm đặc biệt. Tuy nhiên, họ thường kiêng quá mức hoặc hiểu sai vấn đề làm giảm chế độ ăn uống. Sau đây, Huong.vn sẽ chỉ ra một số sai lầm ngớ ngẩn về dinh dưỡng mà người bệnh tiểu đường thường mắc phải:
Kiêng hoàn toàn tinh bột và trái cây ngọt
Tinh bột và đường có trong thực phẩm tự nhiên đóng vai trò quan trọng trong cơ thể, cung cấp năng lượng cho cơ thể hoạt động. Do đó, bệnh nhân tiểu đường không nên loại bỏ hoàn toàn tinh bột khỏi chế độ ăn uống của mình.
Ăn nhiều thịt đỏ
Nhiều người cho rằng ăn nhiều thịt đỏ sẽ tốt cho cơ thể. Mặc dù thịt đỏ giúp tăng cường hệ thống miễn dịch nhưng tiêu thụ quá nhiều thịt đỏ có thể làm tăng mức cholesterol trong máu, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Chế độ ăn không có chất béo
Chất béo giúp cơ thể dự trữ và cung cấp năng lượng cũng như hấp thụ một số vitamin tan trong chất béo. Vì vậy, bệnh nhân tiểu đường không nên kiêng hoàn toàn chất béo.
Nguyên tắc trong chế độ ăn
Người bệnh tiểu đường nên và không nên ăn nhiều loại thực phẩm theo khuyến cáo của bác sĩ. Hơn nữa, những nguyên tắc sau đây phải được biết và hiểu để tránh lượng đường trong máu cao và ngăn ngừa hoặc làm chậm các biến chứng của bệnh tiểu đường:
- Chia thức ăn hàng ngày của bạn thành nhiều bữa để tránh lượng đường trong máu tăng đột biến.
- Ăn uống điều độ và đúng giờ sẽ không khiến bạn cảm thấy đói hoặc no.
- Thay đổi hình thức và số lượng bữa ăn hàng ngày một cách từ từ và dần dần.
- Để duy trì sức khỏe và hỗ trợ điều trị bệnh tiểu đường, điều quan trọng là phải tập thể dục sau khi ăn, tránh nằm, ngồi một chỗ sau khi ăn và dành thời gian chơi thể thao.
Đến đây chắc hẳn người bệnh đã có câu trả lời cho vấn đề bệnh tiểu đường kiêng ăn gì? Huong.vn hy vọng bài viết này sẽ giúp ích cho người bệnh trong quá trình điều trị hiệu quả và một sức khoẻ ổn định.
Về tác giả:
Chúng tôi không kiếm lợi nhuận từ nội dung đăng tải. Các bài viết đều được biên soạn và kiểm duyệt bởi đội ngũ tác giả và biên tập viên của trang sức khỏe và sắc đẹp Hương.Vn – Cửa hàng sức khỏe Hương Việt Nam. Xem thêm về tác giả