Trào ngược dạ dày là tình trạng khá phổ biến thường gặp ở rất nhiều người, nhưng hiện nay chúng ta cũng chưa nắm rõ được dấu hiệu mắc bệnh vì nó diễn ra khá thầm lặng. Nếu mọi người mang tâm lý chủ quan, đánh giá sai về mức độ ảnh hưởng của trào ngược dạ dày thì những tổn thương nặng nề đối với sức khỏe chắc chắn là điều không thể tránh khỏi. Do đó, phát hiện sớm triệu chứng trào ngược dạ dày là việc làm cần thiết, giúp chúng ta trị bệnh trào ngược tận gốc và bảo vệ tốt cho dạ dày của mình.
Trào ngược dạ dày là gì?
Trào ngược dạ dày còn được gọi là trào ngược dạ dày thực quản (gastroesophageal Reflux Disease). Khi thức ăn đi vào thực quản sẽ cùng axit, dịch cùng mật trong dạ dày trào ngược lại lên thực quản và gây kích thích đến niêm mạc thực quản. Tình trạng này kéo dài làm loét thực quản và gây ra nhiều cơn đau cũng những biến chứng nguy hiểm liên quan khác như ung thư dạ dày.
Nếu bệnh ở mức độ nhẹ, chúng ta có thể kiểm soát bằng cách thay đổi thói quen sinh hoạt nhưng nặng thì cần dùng tới các phương pháp điều trị hiệu quả như dùng thuốc và phẫu thuật.
Bệnh trào ngược dạ dày thực quản không có sự phân biệt độ tuổi hay giới tính, do đó đừng chủ quan vì bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị bệnh. Một số nhóm người đây được đánh giá là có nguy cơ cao mắc bệnh, bao gồm:
- Người có cân nặng vượt mức quy định, gây thừa cân hoặc béo phì
- Phụ nữ đang trong giai đoạn mang thai
- Đối tượng đang dùng thuốc để điều trị bệnh cụ thể là thuốc trị hen suyễn, thuốc kháng histamin, thuốc chống trầm cảm, thuốc giảm đau
- Người hút nhiều thuốc lá
- Bệnh nhân bị thoát vị hoành, viêm loét dạ dày
- Đối tượng có nguy cơ cao bị trào ngược dạ dày là có lối sống và thói quen ăn uống thiếu khoa học , nhiều chất béo , ít chất xơ
Nguyên nhân trào ngược dạ dày
Các dấu hiệu trào ngược dạ dày xuất hiện ở nhiều đối tượng, hay gặp nhất là ở người lớn. Và nguyên nhân gây nên chứng bệnh này không nhất thiết là từ việc ăn uống mà nhiều người vẫn thường biết. Trên thực tế có thể là do sự tổn thương của thực quản và dạ dày trước đó gây nên.
Do thực quản
Cơ thắt dưới thực quản bị suy yếu
Cơ thắt là dây nối giữa thực quản và dạ dày, nó làm nhiệm vụ giãn mở khi nuốt thức ăn và đóng kín ngăn không cho dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Thế nhưng khi trương lực cơ bị giảm, bicarbonat trong dịch nhầy thực quản và nước bọt sẽ trung hòa axit của dịch vị làm mất khả năng kích thích niêm mạc thực quản của dịch vị. Nhu động của thực quản sẽ đẩy dịch trào ngược trở xuống dạ dày.
Một số nguyên nhân ảnh hưởng đến cơ thắt thực quản:
- Rối loạn nhu động thực quản
- Giảm tiết nước bọt
- Các thuốc kích thích
- Cafein, rượu, thuốc lá, chocolate
- Thức ăn nhiều mỡ.
Cơ hoành bị thoát vị
Cơ hoành đóng vai trò phân chia khoang ngực và khoang bụng. Nó liên kết chặt chẽ với cơ thắt, khi cơ hoành co cơ thắt dưới thực quản có thêm sức mạnh để đóng chặt lại và ngăn cản trào ngược dạ dày thực quản. Tuy nhiên trong giai đoạn bị thoát vị hoành, cơ thắt dưới thực quản không khớp với cơ hoành nên dễ xảy ra trào ngược.
Do dạ dày
- Tích tụ thức ăn tại dạ dày: Tình trạng ứ đọng thức ăn tại dạ dày do các chứng bệnh xuất hiện trước đó như viêm dạ dày, ung thư dạ dày, hẹp môn vị. Các chất không được bài tiết ra ngoài sẽ tạo áp lực trong dạ dày và dễ bị trào ngược khi tích tụ lại 1 lượng quá lớn
- Ho, hắt hơi liên tục và phải dùng sức quá mạnh cũng có thể là tác nhân gây trào ngược dạ dày
Một số nguyên nhân khác
Bảng thống kê các nguyên nhân gây trào ngược dạ dày của Huong.vn:
Sản sinh Cortisol do stress | Cortisol càng nhiều, lượng axit trong dạ dày tăng mạnh đẩy dịch dạ dày trào ngược lên thực quản. Nếu kéo dài tâm trạng lo lắng trong thời gian dài sẽ làm các thành phần bên trong ống thực quản bị rối loạn |
Chế độ ăn uống phản khoa học | Ăn uống không đúng bữa, ăn quá no vào ban đêm, bổ sung thực phẩm chứa hàm lượng axit cao như cam, chanh…trong thời gian dài gây áp lực cho trương lực của cơ thắt |
Bệnh bẩm sinh | Biểu hiện của bệnh trong giai đoạn này là nôn trớ, càng lớn tần suất nôn sẽ giảm dần và mất hẳn |
Thừa cân, béo phì | Cân nặng gây áp lực lên dạ dày và dạ dày dễ nhạy cảm và bị tổn thương khiến axit dạ dày và các chất dễ trào ra bên ngoài |
Làm thế nào để chẩn đoán ra bệnh trào ngược dạ dày?
Dù khó nhận ra khi quan sát bên ngoài nhưng với sự thay đổi của công nghệ kỹ thuật hiện đại đã có rất nhiều biện pháp để chẩn đoán và điều trị bệnh trào ngược dạ dày. Để chẩn đoán bệnh thì còn tùy thuộc vào triệu chứng cũng như nguyên nhân gây ra bệnh.
các bác sĩ sẽ chỉ định những phương pháp khác nhau tùy thuộc vào từng đối tượng bệnh nhân.
Tổng hợp một số biện pháp chẩn đoán trào ngược dạ dày được bác sĩ chuyên khoa áp dụng:
Kiểm tra thể chất bên ngoài | Đặt ra một số câu hỏi liên quan về triệu chứng của bệnh dạ dày, từ đó tìm ra nguyên nhân và xây dựng phác đồ điều trị phù hợp |
Xác định nồng độ axit | Vì axit khiến dạ dày bị trào ngược ra bên ngoài, nên cách nhanh nhất là kiểm tra nồng độ axit trong dạ dày đang bị trào ngược |
Áp dụng phương pháp nhân trắc học | Là biện pháp phổ biến, sử dụng cho nhiều chứng bệnh khác, được mọi người biết đến với tên gọi là phương pháp xét nghiệm |
Chụp X-quang | Cho người bệnh nuốt một loại chất lỏng phản quang Barium. Dựa vào phản ánh của chất này thông qua các tấm phim chụp, các bác sĩ sẽ biết được mức độ tổn thương dạ dày |
Xác nhận độ pH thực quản | Phù hợp cho bệnh nhân trào ngược dạ dày đã được điều trị bệnh lâu ngày. |
Phương pháp nội soi dạ dày | Giúp các bác sĩ nhìn nhận và đánh giá trực tiếp tình trạng trào ngược |
Triệu chứng trào ngược dạ dày nên biết
Triệu chứng trào ngược dạ dày đang được rất nhiều chị em quan tâm. Khi mắc bệnh cơ thể người bệnh sẽ có những cảnh báo rất rõ mà khi chúng ta không quan tâm, để ý kĩ thì những biểu hiện nặng sẽ sớm xuất hiện theo.
Buồn nôn
Buồn nôn là biểu hiện trào ngược dạ dày đầu tiên, đặc biệt là những lúc nằm ngay sau khi ăn quá no. Ngoài ra nôn khi say tàu xe, ốm nghén, uống thuốc…cũng là lời cảnh báo nhưng thường thì mọi người không quan tâm nhiều trong trường hợp này.
Đau tức ngực
Mọi người thường mắc sai lầm là luôn nghĩ rằng đau ngực chỉ liên quan đến bệnh hô hấp hay bệnh tim mạch. Nhưng chúng ta quên mất rằng, thực quản là phần chạy ngay qua ngực. Dưới tác độ của axit trào ngược, đem lại cảm giác bị đè ép, thắt ở ngực, xuyên ra lưng và cánh tay giống như đau ở ngực.
Khó khăn khi nuốt thức ăn
Khi thức ăn đi vào cơ thể nó sẽ được dạ dày chứa đựng. Tất nhiên chúng ta không thể phủ nhận mức độ ảnh hưởng của dạ dày đến quá trình nhai nuốt thức ăn. Trào ngược axit dạ dày gây phù nề, sưng tấy niêm mạc thực quản, do đó vấn đề nhai nuốt thức ăn tương đối khó khăn, có cảm giác nuốt nghẹn và vướng ở cổ.
Vì vậy trong thời gian này bạn nên tìm hiểu các vấn đề như trào ngược dạ dày ăn gì? Trào ngược dạ dày uống gì? Cùng những cách chữa dạ dày hợp lý.
Ho và khàn giọng
Dấu hiệu trào ngược dạ dày này thường gặp nhiều nhất, do dây thanh quản ở cổ họng khi tiếp xúc với axit dạ dày khiến thành dây bị sưng. Người bệnh có thể bị khản giọng, ho liên tục trong thời gian dài kèm theo tình trạng nói chuyện khó khăn, có cảm giác nóng rát là dấu hiệu cảnh báo bệnh dạ dày.
Miệng nhiều nước bọt
Thông thường mọi người chỉ tiết ra nhiều nước bọt khi thấy đồ chua. Đó là do cơ thể đã có cơ chế phản ứng với những loại có nhiều axit. Khi dạ dày bị tổn thương, axit theo đó sẽ đi ra bên ngoài và trào lên sau mỗi lần có chứng ợ chua . Nước bọt tiết ra càng nhiều là để trung hòa axit.
Miệng có vị đắng
Không chỉ có axit, dịch vị mà mật trong dạ dày cũng bị trào theo ra bên ngoài. Vị đắng đặc trưng của mật sẽ thấm dần lên miệng nên mùi vị ở miệng cung thay đổi theo gây đắng miệng. Điều này làm khẩu vị của người bệnh sẽ không được ngon miệng, dẫn đến tình trạng chán ăn, sụt cân, bị thiếu máu.
Trên đây là những triệu chứng trào ngược dạ dày thường thấy nhiều nhất. Nếu cơ thể đang phải đối mặt với triệu chứng khó chịu này như ợ nóng ở vùng thượng vị, ợ hơi, ợ chua, vào ban ngày lẫn ban đêm, thì nên chủ động tìm gặp bác sĩ để điều trị kịp thời.
Cách điều trị trào ngược dạ dày thực quản
Dù có nhiều cách điều trị chứng bệnh trào ngược dạ dày nhưng tỉ lệ tái phát thường rất cao, theo các bác sĩ trong tổng số 100 thì có khoảng 70 bệnh nhân bị tái phát trở lại chỉ trong vòng một năm. Đây có thể là do bạn chưa dùng đúng cách hoặc trong quá trình chữa trị không thực hiện, dùng toa thuốc phù hợp mà bác sĩ đã kê khai trước đó.
Để diệt trừ tận gốc chứng bệnh dạ dày, bệnh nhân cần tìm đến những bác sĩ uy tín, thực hiện nghiêm ngặt theo hướng dẫn của bác sĩ, không dùng thêm các phương thuốc ức chế bệnh dân gian không rõ nguồn gốc khác. Tất nhiên chúng ta cũng phải công nhận trong dân gian có khá nhiều cây thuốc tốt cho sức khoẻ nhưng khi dùng với thuốc kê đơn nó lại dễ gây tình trạng dị ứng.
Trong thời gian sử dụng thuốc điều trị kê đơn không quên thực hiện chế độ ăn uống hợp lý phù hợp với tình trạng của dạ dày hiện tại. Đừng để cân nặng vượt mức bình thường vì điều này là thật sự không hề tốt đối với sức khỏe hiện tại của cơ thể. Chia nhỏ các bữa ăn, hạn chế dùng các chất kích thích khi không cần thiết. Nhìn vào thì trông đơn giản nhưng ăn uống là yếu tố chính ngăn cản tốc độ hồi phục của bệnh.
Luôn giữ tinh thần được thoải mái, dành nhiều thời gian để nghỉ ngơi, giúp tinh thần được thư giãn bằng các hoạt động giải trí để đầu óc không bị căng thẳng, lo lắng. Thực hiện các bài tập như tập yoga, ngồi thiền hỗ trợ điều trị trào ngược dạ dày hiệu quả và giảm tình trạng đau dạ dày.
Cuối cùng khi thực hiện các biện pháp trên mà không hiệu quả thì bạn nên phẫu thuật để chữa dứt điểm. Có 2 loại hình phẫu thuật được đánh giá cao về tính hiệu quả và an toàn là Nissen hoặc phẫu thuật LINX. Các cuộc phẫu thuật diễn ra trong thời gian ngắn nhưng tiêu tốn khoảng chi phí khá lớn, nó đóng chặt các cơ thắt dưới thực quản không cho axit trong dạ dày đi ra ngoài. Nhưng vẫn có chỗ để cho phép thức ăn đi qua.
Câu hỏi liên quan đến trào ngược dạ dày
Vì còn khá nhiều thắc mắc về tác hại và triệu chứng trào ngược dạ dày nên Huong.vn sẽ giải đáp cho bạn một số thắc mắc dưới đây.
Mắc bệnh trào ngược dạ dày có hôi miệng không?
Câu trả lời sẽ là có. Nguyên nhân là do thức ăn đang ứ đọng trong dạ dày cùng mật, dịch dạ dày trào ngược lại lên thực quản và lên dần trên miệng nên miệng sẽ có mùi hôi. Bạn muốn loại bỏ mùi hôi miệng thì việc đầu tiên cần làm là trị dứt điểm bệnh trào ngược dạ dày.
Tránh viêm loét dạ dày thì nên nằm nghiêng bên nào?
Tư thế khi ngủ đã được các bác sĩ và chuyên gia chứng minh là có thể cải thiện tình trạng và chữa bệnh trào ngược dạ dày. Và tư thế ngủ đúng là nằm ngửa khi ngủ, hoặc gối cao đầu để acid dạ dày hay thực phẩm trào ngược lên trên. Bên cạnh đó, nếu không quen với việc nằm ngửa thì nằm nghiêng về bên trái cũng là một biện pháp khá tốt.
Biến chứng trào ngược dạ dày là gì?
Như đã nói ở trên, dù trào ngược dạ dày là bệnh không quá nguy hiểm chỉ là khi nó ở giai đoạn đầu, tuy nhiên bệnh có thể chuyển nặng nếu không được điều trị kịp thời. Một số biến chứng nguy hiểm của bệnh mà chúng ta hay thấy là:
- Viêm thực quản
- Hẹp thực quản
- Biến chứng thực quản Barrett
- Ung thư biểu mô tuyến thực quản
Triệu chứng trào ngược dạ dày là một bệnh lý về hệ tiêu hoá, đừng để sức khoẻ của bạn và gia đình bị ảnh hưởng. Trên hết đừng biến dạ dày của chúng ta thành nơi chứa những thực phẩm không có chất mà lại vô cùng độc hại. Hãy chăm sóc sức khoẻ và giảm nhẹ gánh nặng cho dạ dày qua chế độ ăn uống lành mạnh và kế hoạch tập luyện khoa học hằng ngày nhé.
Về tác giả:
Chúng tôi không kiếm lợi nhuận từ nội dung đăng tải. Các bài viết đều được biên soạn và kiểm duyệt bởi đội ngũ tác giả và biên tập viên của trang sức khỏe và sắc đẹp Hương.Vn – Cửa hàng sức khỏe Hương Việt Nam. Xem thêm về tác giả